Kościół pw. Znalezienia Krzyża Świętego i Trójcy Świętej zbudowany prawdopodobnie w 2 poł. XIV w. Odnowiony i powiększony ok. r. 1517. Odnawiany w latach: 1795, 1821, ok. połowy XIX w. Konsekrowany przez bpa Pukalskiego w roku 1867.

Gotycki, murowany z kamienia, otynkowany, kryty blachą miedzianą, wcześniej blachą a jeszcze wcześniej gontem. Jednonawowy z węższym prezbiterium, o planie zbliżonym do kwadratu; przy prezbiterium i częściowo przy nawie przybudówka zakrystyjna, z niskim korytarzykiem oddzielającym prezbiterium od zakrystii; od frontu obszerna kruchta z wejściem na chór; z południowej strony mniejsza, drewniana przybudówka.

Wnętrze nakryte stropami z I poł. XIX w., ze skromną dekoracją stiukową. W zakrystii sklepienie kolebkowe. W prezbiterium i nawie okna ostrołukowe, wąskie o kamiennych obramieniach. W nawie, prezbiterium i zakrystii trzy portale kamienne, ostrołukowe, gotyckie.

Na zewnątrz korpus kościoła opięty skośnymi szkarpami; na południowej szkarpie narożnej przy prezbiterium kamienna tabliczka z datą 1517, z herbem Szreniawa. Na szkarpie od północy data 1821. Dachy strome, siodłowe, nad nawą wieżyczka na sygnaturkę, sześcioboczna z latarnią.

• Ołtarz główny rokokowy z końca XVIII w., w nim rzeźba Chrystusa Ukrzyżowanego, barokowa z XVIII w., oraz posągi M. Bożej i Św. Jana Ew. z XIX/XX w. Trzy ołtarze boczne, barokowe, pocz. XVIII w.:
• Lewy przy tęczy z rzeźbami aniołów i św. Weroniki w zwieńczeniu, w nim obraz Serca Pana Jezusa w ramie rzeźbionej z XVII w. oraz w zwieńczeniu obraz Adoracji Dzieciątka z XVIII w.
• Prawy przy tęczy z barokowymi rzeźbami świętych w zwieńczeniu i nowszymi obrazami św. Józefa w polu głównym i św. Antoniego w zwieńczeniu.
• W nawie, z barokowymi rzeźbami św. Jana Ew. i św. Franciszka oraz obrazami w polu środkowym MB z Dzieciątkiem – XIX w.; na zasuwie MB Różańcowej – XIX w., w zwieńczeniu św. Rocha.
• Chrzcielnica drewniana z XVI w.
• Ambona rokokowa z końca XVIII w.
• Stacje Drogi Krzyżowej z XIX w.

Ogrodzenie kamienne, dzwonnica wolnostojąca, murowana, w kształcie arkady, z końca XIX w.

W latach 1993 – 1997 był remont starej plebanii, wyburzanie niepotrzebnych budynków gospodarczych, później remont wolnostojącej dzwonnicy i rozebranie neestetycznej starej drewnianej kruchty bocznej kościoła i wybudowanie murowanej. W tym też czasie rozpoczęły się prace renowacyjne przy zewnętrznej elewacji świątyni, skuwanie starych tynków, odkopywanie dolnych, zawilgoconych partii budowli, które po zakończeniu prac zachowano odkryte.

Następnie poddano konserwacji ołtarze: Św. Józefa, ołtarz główny, Serca Pana Jezusa, ambonę, chrzcielnicę i ołtarz Matki Bożej. W roku 2005 wykonano nową wieżyczkę, pokrytą blachą miedzianą i umieszczono sygnaturkę – Św. Kazimierz. Obecnie trwa wymiana okien oraz odnawianie ścian wewnątrz świątyni.

Gdy zakończono prace na zewnątrz, przyszła kolej na wnętrze świątyni, skuwanie wielowiekowych warstw tynku, zakładanie nowej instalacji elektrycznej, odsłanianie dolnych partii murów kamiennych kościoła, wtedy to odsłonięte zostały piękne gotyckie portale kamienne. Prace renowacyjne i malarskie wykonali z wielkim znawstwem Agata i Konrad Ossolińscy z Krakowa. Pierwotne gotyckie piękno kościoła można zobaczyć z bliska, te fragmenty murów kontrastują z resztą ścian. Odtąd zawsze przypominać będą dawne wieki obecnym i przyszłym pokoleniom parafian. Kościół w Nowym Rybiu to jeszcze jeden przykład żmudnej pracy renowacyjnej wielu ludzi. Jego zewnętrzne piękno widać z daleka, bo jaśnieje bielą swej elewacji. Kolejnym przedsięwzięciem parafian było poszerzenie cmentarza parafialnego. Zaproszony na dzień 15 września 1996 roku ówczesny gospodarz diecezji Ks. Bp Józef Życiński mógł na miejscu zapoznać się z dokonaniami tej parafii, która pod względem obszaru jest duża i posiada dwie kaplice filialne w Rupniowie i Starym Rybiu. Po nabożeństwie Ksiądz Biskup dokonał poświęcenia nowej części cmentarza i spotkał się z parafianami.

W roku 2006 Kościół Parafialny w Nowym Rybiu został wpisany w rejestr zabytków województwa małopolskiego.

(Schematyzm Diec. Tarnowskiej, 1972, str. 559)